Scheefgroei in het amateurvoetbal

Competitiemodel van 1888 wijzigt in seizoen 2024/2025!

Er zit zowaar een nieuw competitiemodel in het vat van de KNVB. Dit gaat niet van de ene op de andere dag uiteraard, er is een heel proces aan voorafgegaan. Het voetballandschap en de wensen van spelers en clubs, is al enkele jaren aan het veranderen. De opzet van een
competitiemodel was in 1888 vanzelfsprekend nog geen immense klus. De komst van steeds meer spelers en verenigingen plus de manier waarop we ons door het land verplaatsen, waren steeds een reden om in de loop der jaren het model voor standaardelftallen aan te passen aan de eisen van de tijd. En dat laatste doet de KNVB dus al meer dan 130 jaar. KNVB-vertegenwoordiger Willy Spinnewijn helpt ons een handje, door de wijzigingen toe te lichten. 

Willy Spinnewijn, meer dan veertig jaar actief in het amateurvoetbal

Sinds 2007 is Willy Spinnewijn als clusterafgevaardigde van de KNVB, een regelmatig bezoeker bij alle voetbalverenigingen in Zeeuws-
Vlaanderen. De gepensioneerde onderwijzer, oorspronkelijk afkomstig uit Hoofdplaat en tegenwoordig woonachtig in Breskens, was zelf geen groot talent op de groene grasmatten. Hij was meer geïnteresseerd in het representatieve deel van de club en begon zich op dat vlak vanaf 1980 in te zetten voor de vv Hoofdplaat. Willy verzorgde de uitslagen en stond in voor de ontvangst van bezoekende verenigingen. Het
organiseren van evenementen, jubileumfeesten en toernooien, was
echter zijn specialiteit. Dit is hem nog altijd op het lijf geschreven.

Min of meer toevallig werd hij door Freddy Dierickx, de cluster-
afgevaardigde van midden Zeeuws-Vlaanderen, gevraagd dit in West Zeeuws-Vlaanderen in te vullen. Spinnewijn werd vertegenwoordiger van de verenigingen uit die regio en kon namens hen in de Bredase districtsvergaderingen met voorstellen komen. Na een reorganisatie binnen de voetbalbond werd zijn rol meer ceremonieel. Willy is nu alweer acht jaar KNVB-ambassadeur in Zeeuws-Vlaanderen, een functie die hij met
plezier en een eeuwige lach op zijn gezicht uitvoert. Hij voert naast de representatieve taken bij kampioenschappen en jubilea voor de KNVB ook observerende taken uit voor verenigingsadviseur Liesbeth Kole.
Indien mogelijk worden gesignaleerde zaken verder uitgezocht, meestal met de bedoeling om de clubs te ondersteunen. Willy komt graag op het sportcomplex in Axel en wij hopen hem nog vaak te mogen ontvangen. De laatste keer dat FC Axel kampioen werd, was in het seizoen 2014-2015. Het bijbehorende kampioensshirt heeft hij nog steeds in bezit.

Problemen vragen om oplossingen: 

Vooral de laatste tien jaar is er flink wat veranderd met als meest
herkenbare wijzigingen de komst van de Topklasse en later de Tweede en Derde divisie en aanpassingen in de Hoofdklasse. Bovendien is het aantal teams behoorlijk afgenomen en is er een duidelijke verschuiving van het voetballen op zondag naar de zaterdag. Was het verschil in het seizoen 2013/2014 nog 700 elftallen, in het seizoen 2020/2021 is dit nog slechts 197 elftallen. Vooral in de 4e en 5e klassen van de zondag-
reeksen, bleven er te weinig elftallen over. Gevolg hiervan; weinig derby’s, grotere reisafstanden en grotere niveauverschillen.

In het voetbal op zaterdag stijgt het aantal elftallen en was er behoefte aan een goede 4e en 5e klasse. De jaren geleden ingezette trend van het overstappen van het zondag- naar het zaterdagvoetbal is dus
gestaag doorgegaan. De spijtige conclusie is dat de gelijkwaardigheid in de competitie en het aantal derby’s sterk vermindert. En dat dit in de toekomst, als er niet ingegrepen wordt, nog verder terug zal lopen.

Inventariseren van de mogelijkheden:

In een in 2021 door de KNVB gehouden onderzoek onder clubs, spelers en trainers, kwam naar voren dat men dit wil tegengaan. Zij gaven allen aan dat het spelplezier en het spelen van spannende competities en derby’s essentieel is. Er zijn waarschijnlijk veel scenario’s te verzinnen om scheefgroei van de piramide te corrigeren. Men dient dan wel
rekening te houden met andere resultaten die uit dit onderzoek naar voren kwamen. Een paar punten daaruit zijn:

• Men is tevreden over de huidige competitieopzet van 12 of 14 clubs.
• Zaterdagvoetballers vinden een vaste speeldag belangrijker dan
  zondagvoetballers.
• Er is veel animo voor het samenvoegen van de zaterdagen zondagcompetities.
• Liever geen tweede elftallen in de piramide
• Het opnieuw ‘aanpassen’ van de piramide is niet geheel zonder consequenties, er spelen te veel tegenstrijdige effecten.
• De uitwerking van de plannen.
• Na evaluatie, van de tientallen uitgewerkte scenario’s wordt dit de structuur van de nieuwe piramide, waarmee met ingang van het seizoen 2023/2024 zal worden gewerkt.
• De kleinste wijziging (reeds ingevoerd) is het veranderen van de naam van de Hoofdklasse in Vierde divisie.
• De Derde en Vierde divisie en de 1e klasse worden gemengd ingedeeld. De thuisspelende club bepaalt op welke dag er gespeeld wordt. Dit wel met een uitzondering voor principiële zaterdagclubs, die het recht op speeldag zaterdag behouden.
• Vanaf de 2e klasse blijven zaterdag- en zondagvoetbal, apart hun
  competitie spelen.
• Het aantal poules wordt de komende twee jaar verminderd. De
  1e klasse gaat van 11 naar 8 poules, de 2e klasse gaat van 22 naar 16 poules en de 3e klasse van 42 naar 32 poules.
• De poules zullen in de 1e, 2e en 3e klasse bestaan uit 14 teams. De 4e en 5e klasse uit 12.
• In de 4e en 5e klasse zal flexibel omgegaan worden met het aantal poules. Dit is afhankelijk van het aantal elftallen en de reisafstanden.

Het is niet geheel uitgesloten dat in de nabije toekomst ook de zaterdag- en zondagclubs in de 2e en 3e klasse gemengd zullen worden. Voordeel van dit alles zal zijn dat de reisafstanden verkleind worden, er meer spanning in de competitie komt en er meer kans is op derby’s. In de 4e en 5e klasse zullen er meer regionale competities komen, met meer derby’s en meer gelijkwaardige teams.  

Jan Roose

Toekomst van Zeeuws-Vlaamse zondag vierde klassers is
ongewis.

Kort voor de kerst kregen de Zeeuws-Vlaamse zondagclubs een voorstel voorgeschoteld waarbij alle vierde klassers die niet promoveren automatisch in de vijfde klasse terecht komen (zie PCZ/ BN De Stem van 05-01-2023). De gevolgen voor de seniorenclubs in Zeeuws-Vlaanderen waaronder onze eigen HBC’22 combinatie (Samenwerking Senioren Hoofdplaat-Biervliet) zullen in de overgangsfase van twee jaar ingrijpend zijn. Even een uitleg hierover:

In 2020 toen er nog geen sprake was van een voetbalpiramide was er een scheefgroei ontstaan in de verdeling van de zondag vierde klasse en zondag vijfde klasse. De vierde klassers speelden toen met elf teams. Daardoor speelden ze minder wedstrijden en kregen minder kantine-inkomsten. De vijfde klassers waaronder Hoofdplaat en Biervliet speelden in een klasse met veertien teams, waaronder zes uit Brabant. De reiskilometers varieerden voor een vierde klasser naar 600 kilometer per seizoen. Terwijl Hoofdplaat en Biervliet drie keer zoveel reisden
(1800 km).

De scheefgroei was deels ontstaan doordat zondagclubs naar het zaterdagvoetbal zijn gegaan. De clubs uit de lagere klassen moesten de ontstane gaten moesten opvullen. Er zijn meer derde klassers dan vijfde klassers. Na een aantal overlegmomenten wisten de clubs uit de zondag vierde en vijfde klasse uit Zeeuws Vlaanderen een aparte zondag vierde klasse eruit te slepen. Een ideaal plaatje. Derby’s verzekerd en korte reisafstanden. Vijfde klasse bestond alleen nog maar in het district zeg maar vanaf Bergen op Zoom tot voorbij Eindhoven. In die regio’s werd verontwaardigd gereageerd over de exclusieve aanpak van Zeeuws-Vlaanderen.

Door de invoering van de voetbalpiramide per ingang van het seizoen 2022-2023 zal de vijfde klasse, eerder vermeld, weer terugkeren. Stapsgewijs in twee seizoenen, zie overgangsfase, stromen clubs door van de zondag vierde naar de zondag vijfde klasse. Uit de huidige vierde klasse degraderen aan het eind van dit seizoen de laatste drie ploegen en spelen de drie teams daarboven een nacompetitie met de periodekampioenen uit de Brabantse vijfde klasse. In het slechtste geval degraderen er zes teams naar de vijfde klasse en het seizoen daarop mogelijke nog eens zes.

Het pijnpunt van deze extra degradatie is dat de clubs weer reiskosten moeten maken naar Brabant. Zo wordt verondersteld. Om tot een oplossing te komen met de betrokken clubs is de KNVB in gesprek gegaan met die clubs. Na een uitgebreide vergadering in Sas van Gent heeft de KNVB vlak voor de kerst een ander (compromis)voorstel gedaan.

In het begin van dit artikel heb ik het hier over gehad. Wat het probleem niet makkelijker maakt. Voor welke oplossing men ook zal kiezen, het sprookje van de zondag vierde klasse zal na dit seizoen voorbij zal zijn.

Willy Spinnewijn